Чтобы посмотреть этот PDF файл с форматированием и разметкой, скачайте его и откройте на своем компьютере.
O‘
ZBЕKISТОN RЕSPUBLIKАSI XАL
Q
ТА
’
LIMI VАZIRLIGI
RЕSPUBLIKА ТА’
LIM MАRKАZI
201
7
-
201
8
O‘
Q
UV YILIDА
IMKONIYAT
LAR
I
CHEKLANGAN
BOLALAR
UCHUN
IXTISOSLASHTIRILGAN
MAKTAB VA
MAKTAB
-
INTERNATLARNING
BIТIRUVCHILАRI
UCHUN YAKUNIY
NAZORAT IMTIHON
MАТЕRIА
LLАRI VА
MЕTОDIK TАVSIYALАR
(
o‘
zbek va rus tillarida
)
TОSHKЕNT
–
201
8
2
Imtihon materiallari va
tavsiyalar Respublika
T
a’lim markazi qoshidagi
Imkoniyati cheklangan bolalar
ta’lim
’
minlash bo
’
limi
ik kengashi
ning 2018 yil 29 martdagi 1
-
sonli yig
’
ilishida
muhokama
qilinib,
foydalanishga
birlashmalari imtihon biletlariga 15
-
20% hajmda
o‘
zgartirishlar
kiritishi mumkin.
Tuzuvchilar:
Тikuvchilik
A.Bakiyeva
–
Toshkent
shahr
idagi
37
-
sonli
yordamchi maktab
mehnat
fani
o‘
q
ituvchisi.
Durаdgоrlik
Sh.Tojiev
–
Toshkent
shahridagi
66
-
sonli
yordamchi
maktab mehnat
fani
o‘
q
ituvchisi.
B
.
Valiyev
–
Toshkent
shahridagi
105
-
sonli
yordamchi
maktab mehnat
fani
o‘
q
ituvchisi.
B.Qo
’
chqorov
–
Toshkent shahridagi
57
-
sonli yordamchi maktab mehnat
fani o‘
q
ituvchisi.
Chilаngаrlik
Ю.Н.Зайкин
–
Toshkent shahridagi 25
-
sonli yordamchi maktab mehnat
fani o‘
q
ituvchisi.
U.Zоkirоv
–
Toshkent
shahridagi
199
-
sonli
yordamchi
maktab
mehnat
fani
o‘
q
ituvch
isi.
Kоsibchilik
V. Ataxodjaev
–
Toshkent
shahridagi
66
-
sonli
yordаmchi
maktab mehnat
fani
o‘
qituvchisi
.
G. Drozdova
–
Toshkent shahridagi
103
-
sonli yordаmchi maktab mehnat
fani o‘qituvchisi.
Ona tili
M.Boqijonova
–
Toshkent
shahridagi
106
-
sonli zaif
e
shituvchi bolalar
maktab
-
i
nternatining
ona
-
tili va adabiyot
fani
o‘
qituvchisi
.
Род
н
о
й язык
Г.Исанбаева
–
Учитель
р
о
дно
го
язык
а
школы
-
интерната
№102
для
слабослыщаших
детей
г.Ташкент
.
Matematika
O.Ibragimova
–
Toshkent
shahridagi
101
-
sonli kar bolalar makt
ab
-
i
nternatining matematika
fani
o‘
qituvchisi
.
3
Xalq ta’limi vazirligining 2018 yil 25 fevraldagi “Umumiy o‘rta ta’lim
muassasalarida o‘quvchilarning bosqichli va yakuniy nazorat imtihonlarini tashkil
etish va o‘tkazish to‘g‘risida”gi 51
-
sonli buyrug‘i ij
rosini ta’minlash maqsadida
:
1.
K
o‘zi ojiz
,
zaif ko‘ruvchi
, kar, zaif eshituvchi va aqli zaif
bolalar uchun
ixtisoslashtirilgan
mаktаb
-
internatlarning bitiruvchi sinf o‘quvchilari yakuniy
davlat attestatsiyasidan o‘tkaziladi.
2.
K
o‘
zi ojiz, zaif
k
o‘
ruvchi va tayanch
–
harakat
apparatida
nuqsoni b
o‘
lgan
bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktab
-
internatlarda
bitiruvchi sinf o‘quvchila
ri
uchun
bosqichli nazorat hamda yakuniy nazorat imtihonlari umumta’lim
m
uassasalar
iga q
o‘
yilgan talablar asosida
o‘
tkaziladi
(j
ismoniy tarbiya fani bundan
mustasno
)
.
3.
Kar va zaif eshituvchi bolalar uchun ixtisoslashtirilgan
maktab
va
maktab
-
inter
natlari
ning
bitiruvchi
sinf o‘quvchilari bosqichli nazorat hamda yakuniy
nazorat imtihonlari
ni
“
Ona tili va adabiyot
”
hamda
“
Matematika
”
o‘
quv
fanlaridan
(
o‘
z
bek va rus tillarida)
, a
qli
zaif
bolalar uchun ixtisoslashtirilgan
maktab va
maktab
-
inter
natlarining
biti
ruvchi
sinf
o‘quvchilari “
Mehnat ta‘limi
”
fanidan
(
t
ikuvchilik,
d
urаdgоrlik,
c
hilаngаrlik,
k
оsibchilik
,
p
azandachilik,
q
andolatchilik,
o
bodonlashtirish
y
o‘
nalishlari b
o‘
yicha
o‘
z
bek va rus tillarida)
topshiradilar
.
4
K
o‘
zi ojiz, zaif
k
o‘
ruvchi
va tayanch
–
harakat a
pparatida
nuqsoni b
o‘
lgan
bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktab
-
internatlarda bosqichli nazorat
hamda yakuniy nazorat imtihonlarini
o‘
tkаzish b
o‘
yicha tavsiyalar
1.
K
o‘
zi ojiz
va zaif k
o‘
ruvchi
bol
alar uchun ixtisosla
shtirilgan
mаktаb
-
internatlarida
o‘
tkаzilаdigаn yakuniy davlat atte
statsiyasida
bitiruvchi
sinf
o‘
quvchilar
i
qatnashadi va umum
iy
o‘
rta ta’lim maktablarining
imtiho
n
mаtеriаllаridan foydalanadi
, shunin
g
dek
,
o‘
quvchilarning imkoniyatini hisobga
olgan holda
qu
yidagi tavsiyalarga asoslanadi.
3.
K
o‘
zi ojiz
va zaif k
o‘
ruvchi
bolalar uchun ixtisosl
ashtirilgan mаktаb
-
internatlar
da
yakuniy davlat attestatsiyasida umumta’lim maktablari kabi barcha
fanlar
dan imtihonlar
Respublika
T
a’lim markazi tomonidan tayyorlanga
n
tavsiyalari asosida amalga oshiriladi.
4.
Ushbu fanlar b
o‘
yicha imtihonlarni tashkil etish va
o‘
tkazish uchun
javobgarlik maktab
-
internat imtihon komissiyasi raisi:
maktab
-
internat
direktori
yoki
direktorining
o‘
quv
-
tarbiyaviy ishlari b
o‘
yicha
o‘
rinbosar
i
zimmasiga
yuklatiladi.
5.
I
mtihon komissiyasi raisi:
maktab
-
internat
direktori yoki
direktorining
o‘
quv
-
tarbiyaviy
ishlari b
o‘
yich
a
o‘
rinbosari, a’zolari
(
imtihon
o‘
tkazilayotgan
fan
o‘
qituvchisi, sinf rahbari
,
i
mtihon komissiyasi a’zolari
)
r
o‘
yxati
m
uas
sasa
ning
ichki buyru
g‘
i bilan tasdiqlanadi.
6.
Yakuniy attestatsiyaga ta’lim jarayonida tayyorgarlik olib boriladi.
Imtihonlarni
o‘
tkazish jadvali
maktab
-
internat
ning
pedagogik
kengashi tomonidan
tasdiqlanadi hamda
30 kun oldin e’lon qilinadi.
7.
Matemati
ka fanidan tuzi
lgan har bir biletning 3
-
so
d
da chizmalarga
o‘
zgartiriladi. Shuningdek, fizika va
kimyo fanlaridan
bajariladigan laboratoriya topshiriqlari
o‘
rniga fan
o‘
qituvchilari tomonidan sod
d
a
masala va mashqlar
tuz
iladi.
Yangi tuzilgan savol,
masala va mashqlar maktab
-
internat
ning
aniq fanlar
b
o‘
birlashma yi
g‘
ilishining qarori bilan tasdiqlanadi va shu asosida
o‘
tkaziladi.
5
Kar va zaif eshituvchi bolalar uchun ixtisoslashtirilgan
maktab va
maktab
-
in
ternatlarining
bitiruvchi
sinflari uchun
“Ona tili va adabiyot”
hamda
“Matematika”
o‘
quv fanlaridan
yakuniy nazorat imtihonlarini
o‘
tkаzish
b
o‘
yicha tavsiyalar
(
o‘
z
bek va rus tillarida)
1.Yakuniy nazorat imtihonlarini
o
‘
tkаzish tаrtibi
Ona tili ta’limi natijasida tekshiriladigan
o’quvchilarning fikr
ini
yozma
shaklda bayon etish malakasi (tugal fikr ifodalangan matn) murakkab jarayon
bo’lib, ona tili ta’limining maqsadi shu parametrda mujassamlashadi.
O’quvchilar
ona tili ta’limi jarayonida egallagan ko’
n
ikma va malakalari u yaratgan matnda,
yozgan
ijоdiy
bayon
da aks etadi. Shu maqsadda, maxsus kar va zaif eshituvchi
bolalar maktab
va maktab
-
internatlarining 9
-
1
0
-
sinf bitiruvchilari
yakuniy
attеstatsiyada ijоdiy
bayon
yozadilar.
Ijоdiy bayon
yozishda o’quvchilarning yozma nutqi, so’z boyligi,
mantiqiy
-
izchil yondoshishlari bilan boshqa turlardan farq qiladi.
Ijоdiy bayon
mazmunan
to’g’ri tanlanishi, matn o’quvchilar yosh xususiyatiga mos, sodda,
ravon bo’lishi, ularning hayotiy va zamon nafasiga hamohang holda yoritilishi,
mustaqil ijodiy fikrlashga, ona tilining boy ifoda vositalaridan unumli
foydalanishga o’rgatish, yozma nutq ma
lakalarini tarkib toptirish va savodhonlik
darajasini oshirish, bu boradagi bilim, ko’nikma va malakalarini aniqlash
maqsadida yoziladi.
Ijodiy bayon ko’proq badiiy, ma’naviy
-
ma’rifiy masalalar, ijtimoiy va
siyosiy hayot, fan va texnika yangiliklari, fanla
raro bog’liqlik to’g’risidagi
mavzular yoritiladi.
O’quvchilar bayonning quyidagi turlaridan fоydalanib
ijоdiy bayon
yozadilar.
Matnga badiiy tasvir vоsitalarini kiritish оrqali ijоdiy bayon yozish.
Bоshlab bеrilgan matnni o’z fikr
-
mushоhadalari as
оsida davоm ettirish.
Matn shaxsini o’zgartirib ijodiy bayon yozish
Grammatik topshiriqli ijodiy bayon yozish.
Ijodiy bayon yozish jarayonida o’quvchilar quyidagilarga e’tibor berishlari
lozim:
matnning mazmun
-
mоhiyatini chuqur anglab оlish
i
, nima
haqida yozish
kеrakligini bilishi;
matn mavzusiga оid ma’lumоtlarni eslab qоlishi;
matn rеjasini (sоdda) tuzishi;
rеja asоsida asоsiy fikrlarni aniq, kеtma
-
kеt bayon etilishiga erishishi;
matndagi vоqеa
-
hоdisalarni atrоflicha mushоhada etgan hоlda
yoritishi;
mavzuga dоir o’z mustaqil fikr
-
mulоhazalarini yozishga erishishi;
jumlalarni tuzishda uslubiy ravоnlikka, imlо savоdхоnligiga e’tibоr
bеrishi;
ijоdiy bayon qоralama nusхasi tayyor bo’lgach, uni qayta o’qib chiqishi;
tayyor bo’lgan yoz
ma ishni оqqa ko’chirishi.
6
Bayon matnlari
3
variantda tayyorlanadi. Har bir variantda bittadan matn
bo’lib, har bir matn bilan birga ijоdiy bayon yozishning bir turi asоsida tоpshiriq
bеriladi. Bir o’quvchi 3 ta variantdan (kоnvеrtdan) bittasini tanlab оl
adi. Tanlab
оlingan kоnvеrtdagi matn mavzusi dоskaga yozib qo’yiladi. Ijodiy bayon uchun
berilgan topshiriq ham doskaga yozib qo’yiladi. O’qituvchi tоmоnidan (230
-
260
ta so’zlardan iborat bo’lgan) ijоdiy bayon matni og’zaki, daktilda ikki (lozim
bo’lsa u
ch) marta o’qib eshittiriladi. O’quvchilar eshitgan matn yuzasidan bеrilgan
tоpshiriq asоsida ijоdiy bayon yozadilar. Ijоdiy bayon hajmi kamida (180
-
200 ta
so’zlardan iborat bo’lgan) 2
-
2,5 bеt bo’lishi lоzim.
Ijоdiy bayon yozish uchun 3 astrоnоmik sоat
bеriladi.
Ijоdiy bayon matnlari o’qituvchi tоmоnidan tanlanadi va maktab metod
birlashmasida muhоkama qilinib ma’qullanadi. Ma’qullangan matеriallar maktab
rahbariyati tоmоnidan tasdiqlanadi.
Maхsus kar va zaif eshituvchi maktab
-
intеrnatlarining bitiruv
chi sinflarida
o’quvchilarning ta’lim tayyorgarligi darajasini bahоlashning rеyting tizimiga ko’ra
ijоdiy bayon quyidagi umumlashtirilgan BKM elementlari asоsida tekshiriladi va
bahоlanadi.
2.
Bayonni baholash mezoni:
T/r
Bilim ko’nikma malakalar
Baho
1
.
Reja mavzuga muvofiq tuzilgan, matn mazmuni to’g’ri bayon
qilingan bo’lsa; bayon man
tiqli va muntazam bo’lsa; so’z boyligi,
ifoda qurilishi va uslubi adabiy til talablariga mos bo’lib mazmun va
ifodada bir ikki xatoga yo’l qo’yilgan bo’lsa; savodx
onlikda qo’pol
bo’lmagan bitta imlo yoki ikkita ishorat xatosi bo’lsa; uslubiy xato
bo’lmasa.
5
2.
Matn reja asosida yoritilib,fikr bayonida muntazamlik qisman
berilgan bo’lsa;so’z tanlashda va ifoda qurilishida har xillik bo’lsa;
mazmun va ifoda
da 2
-
3 kamchilik bo’lib, savodxonlikda 3 imlo, 3
ishorat va ikkitagacha uslubiy xato mavjud bo’lsa.
4
3.
Mavzu to’liq yoritilmagan, mavzudan qisman chetga chiqilgan
bo’lsa; aniq voqeiylik izohida nuqsonlarga yo’l qo’yilgan bo’lsa;
so’z boyligi va i
foda tuzilishida nochorlik sezilib tursa;
savodxonlikda 4 tagacha imlo, 4 tagacha ishorat, 3 tagacha uslubiy
xatoga yo’l qo’yilgan bo’lsa.
3
4.
Matn mazmuni ko’p buzilgan bo’lsa; ish rejaga mos bo’lmasa,
fikr bayoni va qurilishida kamchilik bo’l
sa, fikrlar bir
-
biriga
bog’lanmasa; so’z boyligi sayoz bo’lib, mazmun va ifodada 5
-
6
tagacha nuqsonga yo’l qo’yilgan bo’lsa; savodxonlikda 7 tagacha
imlo, 7 tagacha ishorat va 7 tagacha uslubiy xatoga yo’l qo’yilgan
bo’lsa .
2
5.
Me’yorlash “2” b
aho uchun belgilangan mezondan oshsa
1
7
I
j
оdiy
ba
yo
n mavzular
i
dan namunalar
I variant
1.
Mening Vatanim
O’
zbekiston.
II variant
2.
Navro’z
-
bahor bayrami
.
III variant
3.
Tabiat va inson
.
8
I
j
оdiy
ba
yo
n
uchun matn
lardan namuna
Mening Vatanim
O’
zbekiston
Mening Vatanim O’zbekiston! O’zbe
kiston
-
muqaddas Vatan.
Bu a
ziz Vatan
bobolarimiz, ota
-
onamiz tug’il
gan makondir.
Bugungi kun yoshlarini shu zaminga
sadoqat ruhida tarbiyalash, ularning qalbida shu muborak zaminning har bir
qarichida mehru muhabbat uyg’otish
-
bugungi kunning eng ustivor va
zifalaridan
biridir. Vatan tuyg’usi, Vatan tushunchasi biz uchun sajdagohdek muqaddasdir.
Biz uchun Vatan bitta! Mamlakat bitta! Bizning go’zal yurtimiz, noyob tabiatimiz,
betakror Vatanimiz, bag’rikeng va olijanob xalqimiz bor.
O’zbekiston juda go’zal diy
or. O’zbekistonda go’zal bog’lar, yuksak tog’lar,
bepoyon dalalar, zilol suvlar, zamonaviy turarjoylar va biri
-
biridan go’zal shaharlar
ko’p. O’zbekistonimizning tabiati xilma
-
xil bo’lib, go’zallikda tengi yo’q.
O’zbekiston jannatmakon diyor.
Bizning yu
rtimizda yoshlarga juda katta etibor qaratib kelinmoqda. Chunki
biz yoshlar O’zbekistonning kelajagimiz. Biz yoshlarning barkamol, sog’lom
bo’lib voyaga yetishimiz, yaxshi ta’lim
-
tarbiya olishimiz, dam olishimiz uchun
barcha shart
-
sharoitlar yaratilgan. M
ustaqillikdan so’ng yurtimizda bizning ta’lim
-
tarbiya olishimiz uchun jahon talablariga mos bo’lgan yangi maktablar, akademik
litseylar, kollejlar, oliy o’quv yurtlari bunyod etilmoqda. Biz yoshlarning jismonan
baquvvat va sog’lom bo’lishimiz uchun spor
t inshootlari va maydonlar, suv
xavzalari qurilgan.
Bugungi kunda qishloqdagi tengdoshlarimiz ham xuddi shahardagi kabi
yaxshi ta’lim
-
tarbiya olishlari uchun barcha sharoitlar mavjud. C
h
unki
O’
zbekistonimizning barcha
q
ishlo
q
lari zamonaviylashib ulardagi s
haroitlar sha
h
ar
bilan tenglash
moqda
.
O’zbekistonning
p
oytaxti
-
Toshkent shahri. Toshkent juda ko’hna va
q
adimiy, shu bilan birga zamonaviy sha
h
ardir. Toshkent shahri Respublikamizning
yuragi hisoblanadi.
Men shu diyorda yashayman. Shu yurtda tug’ilib o’s
dim. Men shunday
go’zal serquyosh Vatanda tug’ilib yashayotganimdan va O’zbekistonning fuqarosi
bo’lganim bilan faxrlanaman. Kelgusida Vatanim uchun munosib farzand
bo’lishga harakat qilaman.
240
та
so’z
.
9
Navro’z
-
bahor bayrami
Navro’z Sharq xalqlari orasida bir nеcha ming yillardan buyon yashab
kеlmoqda. Ko’p asrlar davomida makidoniyalik Alеksandr, arablar, mo’g’illar
kabi bir qancha bosqinchi qo’shinlar Sharq xalqlarining umumiy bayra
mi
Navro’zni yo’q qilishga harakat qildilar. Ammo Navro’z barhayotligicha
qolavеrdi. Navro’z biron bir sanani nishonlash uchungina bayram qilinadigan kun
hisoblanmaydi. U tabiatdan kеlib chiqib, kun bilan tunni tеnglashgan kunidir.
Uzoq qishdan so’ng ko’k
da quyoshning yuz ko’rsatishi, qirda maysa
-
giyohlarning
nish urib chiqishi xalqimiz uchun haqiqiy shodiyonaga aylangan.
Bu bayram avvalo Ona Tabiatning jonlanishi, yangilanishi, mеhr
-
muruvvat
ko’rsatib, yorug’ kunlardan darak bеrgan holda kеlinchakdеk
o’z yashil sеpini
kеng yoyishi bilan boshlangan.
Bahorda d
е
hqonlarning dala ishlari boshlanadi. Urug’ s
е
pib ekin ekiladi.
Bahorgi gullardan boych
е
chak, chuchmoma, binafshalar ochiladi. Qir adirlar esa
lola va lolaqizg’aldoqlar bilan qoplanadi.
Navro’z ba
yramiga ko’chalar, hovlilar, uylar tozalanib daraxtlarga shakl
b
е
rilib, oqlanadi. T
е
varak atrof obodonlashtirilib, turli xil gullar ekiladi. Navro’z
bayramining eng ahamiyatli jihatlaridan biri k
е
ksalar va b
е
morlar holidan xabar
olish, ko’mak b
е
rishdir.
Ushbu kunda urushganlar yarashib, bir
-
birlarini Navro’z
bilan tabriklab, tinchlik va omonlik tilaydilar.
Navro’z kuni oilalarda ko’katlardan turli xil taomlar tayyorlanadi. Ko’k
somsa, ko’k chuchvara, qatlama, osh, halim va sumalaklar pishiriladi. ”Sumal
ak”
va “Halim” Navro’zning shahona taomi bo’lib, ularni tayyorlashda katta mahorat
talab qilinadi.
Navro’z bayramida yurtimizdagi turli millat vakillari o’zlariga xos bo’lgan
urf
-
odat va madaniyatlarini namoyish etib, do’stona munosabatlari
mustahkamlan
ib boradi. Bayram munosabati bilan yurtimizdagi barcha viloyat va
tumanlarda xalq sayllari, milliy o’yinlar o’tkaziladi.
Navro’z qadimiy urf
-
odatlarimizni avlodlardan
-
avlodlarga olib k
е
layotgan
umr boqiy bayramdir.
237
та
so’z.
10
Tabiat va ins
on
Inson onadan tug’ilib olamga k
е
lgan chog’idanoq tabiat ehsonidan
bahramand bo’ladi. Ilk bor havodan to’yib nafas oladi. Odamzod o’sib
-
unishi
uchun oziq
-
ovqat, suv, quyosh harorati juda zarur bo’lib, u bularning hammasini
tabiatdan oladi. Insonni ona t
ug’ib tarbiyalasa, tabiat o’stiradi. Shuning uchun u
“Ona
–
tabiat” d
е
b ataladi. Odamzodning sog’lom bo’lishi uni o’rab olgan atrof
-
muhit, tabiatga bog’liq. Tabiat toza va musaffo bo’lsa, odam ham sog’lom,
baquvvat o’sadi.
Tabiat shunday odil mo’jizaki, u
atrof
-
muhitni muvozanatga k
е
ltirib turadi.
Chunonchi, chiqarilgan karbonat angidridni o’simliklar yutib, uni kislorodga
aylantiradi. D
е
mak, o’simlik dunyosi ramziy ma'noda aytganda, chang va
iflosliklardan tozalab b
е
ruvchi mo’jizaviy korxonadir. Bundan in
son o’z atrofini
o’rab turgan tabiatni, uning o’simlik dunyosini ko’z qorachig’iday asrabgina
qolmay, uni boyitish, qo’lidan k
е
lguncha ko’proq daraxt ekish,
ko’kalamzorlashtirishga o’z xissalarini qo’shishlari zarurdir. Shuning uchun ota
-
bobolarimiz daraxt
ekish, bog’
-
rog’ yaratishni savobli ish d
е
b bilishgan. Bir tup
m
е
vali daraxt ekkan kishining ikki dunyosi obod bo’ladi, d
е
b b
е
jiz aytishmagan.
Inson ehtiyoji uchun zarur bo’lgan suv, oziq
-
ovqat mahsulotlari, kiyim
-
k
е
chak ham tabiatdan olinadi, hattoki ins
onning salomatligini tiklash uchun zarur
bo’lgan dori
-
darmonlar ham ona
-
tabiatda y
е
tishgan m
е
valar, turli giyohlar va
zirovorlardan olinadi.
Bugungi kunda atrof
-
muhitning tozaligi, zavod va fabrikalar, turli
korxonalardan tarqalayotgan zaharli gazlarni ka
maytirish, zararsizlantirish uchun
jiddiy ishlar olib borilmoqda.
Atrof
-
muhitning tozaligini ta'minlash o’zimizga bog’liq. Tog’lardan
k
е
ladigan suv tiniq, sof bo’ladi, l
е
kin yo’l
-
yo’lakay ba'zi kimsalarning o’ylamay
ovqat qoldiqlarini, ahlatlarni tashlashl
ari natijasida suvlarimiz ifloslanadi. Bolalar
shu k
е
layotgan suvlarda cho’miladilar va turli kasalliklarga chalinadilar.
Hayvonot dunyosi ham insonning eng qadimiy hamrohidir. Ota
-
bobolarimiz
o’z farzandlarini tabiatga m
е
hr
-
shafqat ruhida tarbiya qilgan
lar. Aziz o’quvchilar,
qush
-
parrandalarni s
е
ving, ularga ozor b
е
rmang, tuxumlariga t
е
gmang,
ko’payishsin
!
Qushlarga in yasab, qish faslida ularga don s
е
pib jonlarini saqlab
qolishga harakat qiling. Hayotimizning asosi bo’lgan suvni qadrlang, isrof
bo’lishi
ga yo’l qo’ymang. M
е
hnat, rahm
-
shafqat insonning eng yaxshi fazilati
ekanini unutmang.
280 та so’z.
11
Русский язык
Итоговая аттестация в школах
-
интернатах для глухих и
слабослыщащих детей проводится в
пи
сь
менной форме в виде изложения. На
аттестации учащимся предост
а
вляется возможность показать свои знания,
умения и навыки, приобретённые за весь учебный период в школе
-
интернате.
Цель проведения изложения
–
проверка уровня усвоения изученного
материала
и умения применять пунктуационные и орфографические правила
на практике, а также умения учеников самостоятельно мыслить, уопределять
главную мысль прослушанного текста и излагать его письменно.
Тексты изложений, предназначенные для итоговой аттестации,
го
товятся в трёх вариантах. В каждом конверте
-
по одному варианту
изложения. Один ученик выбирает конверт. Выбранный учеником конверт
вскрывается. Вариант текста изложения записывается на доске.
Выбранный текст читается учителем
(
не менее чем из
230
-
260 с
лов)
,
затем ученики комментируют прослушанный текст. Учитель объясняет
написание трудных слов
,
проговаривает их по слогам
,
а затем записывает эти
слова на доске. Записывается план изложения. По плану изложения дети
пересказывают текст, после чего они прист
упают к записи изложенного
материала.
Текст изложений
должен состоять не менее чем из
180
-
200 слов. Объём
написанного изложения
-
2
-
2,5 страницы.
Критерии оценки
№
содержание
1
Полное восприятие общего содержания прочитанного текста
.
Текст написан без о
шибок (допускается одна
-
две
незначительные ошибки).
5
2
Полное восприятие общего содержания прочитанного текста,
но при этом ученик допускает ошибки в написании 3
-
4 слов
4
3
Ученик воспринял общее содержание текста, но допустил
ошибки при изложении отдел
ьных частей текста, а также
ошибки в написании 4
-
6 слов
3
4
Общее содержание не соответствует тексту изложения.
Допустил большое количество ошибок (5
-
7 ошибок).
2
5
Общее содержание не соответствует тексту изложения.
Ошибок больше, чем критерии оценки
«2»
1
Примерные темы для творческого изложения
Выбор профессии
В мире существуют тысячи профессий.
C
древних времен из поколения
в поколения в Узбекистане передаются традиции резьбы по дереву, ганчу,
изготовлению керамики, ковроткачеству, золотому шитью
и вышивке. И
сегодня поражают своей красотой резные колонны, выполненные
хивинскими мастерами, столы и стулья, шкатулки и ляганы, двери и оконные
решетки, произведенные ташкентскими и ферганскими резчиками по дереву.
12
Во всем мире славятся изготовленные в У
збекистане керамические изделия:
ляганы, вазы, кувшины, пиалы и косы. Своими неповторимыми узорами
удивляют коврики для молитв, чехлы для мебели, тюбетейки, женские
платья, созданные узбекскими мастерицами. Эти древнейшие профессии
востребованы и сейчас. О
днако существуют и такие профессии, о которых
мы знаем немного. Например, в производстве тканей есть профессия
копировальщика рисунков, а полиграфии
–
профессия ретушера, на
предприятиях по изготовления изделий
–
инструктора.
В жизни каждого человека нас
тупает момент, когда приходится
решать, где продолжить обучение или куда пойти работать, то есть выбрать
профессию, свой жизненный путь. Выбор профессии важен, так как это твоя
будущая работа, твой ежедневный труд. И любой школьник стоит перед
выбором, реш
ая, с какой деятельность связать свою жизнь. Подходить к
выбору профессии нужно с большой ответственностью, не делая поспешных
выводов. Профессия
–
это очень важная часть жизни человека. И чем удачнее
сделан выбор, тем большего можно достичь в профессии и
ощутить себя
успешным и счастливым человеком.
Когда человек находит свое призвание в жизни, работа превращается
для него в увлекательный процесс, а это отражается на производительности
труда. А как же быть, если у человека нет некоторых необходимых для
изб
ранной профессии способностей? В этом случае надо или изменить свой
выбор, или работать над собой и развивать необходимые способности.
2018 год объявлен в Узбекистане годом предпринимательства,
инновационных идей и технологий. Для этого нам необходимо изуч
ить
новинки инновационных идей, информационных технологий, чтобы
применить эти знания в своей будущей работе по избранной профессии.
Так не будем терять время на пустяки! Будем приобретать знания и
трудовые навыки, которые помогут нам обрести свое место в
жизни и стать
достойными гражданами Республики Узбекистан.
Опорные слова и словосочетания:
пригодились, копировальщик,
ретушер, инструктор, увлекательный процесс, от
ражается на
производительности,
самостоятельность, сообразитель
-
ность,
дисциплинированност
ь, ощутить себя успешным
Задание.
Написать изложение с элементами рассуждения по плану:
1.
Виды профессий
.
2.
Профессия и призвание.
3.
Оценка выбора профессии.
Достопримечательности Узбекистана
На огромной территории между Амударьей и Сырдарьей раскинулась
красив
ейшая страна Средней Азии, жемчужина востока
-
Республика
Узбекистан. Двести пятьдесят дней в году щедрое солнце озаряет теплом и
светом её землю.
В глубокой древности поселились здесь люди. С древних времен живут
в благодарной памяти имена великих пис
ателей, поэтов, ученых: Мусы
13
Хорезми, Мухаммада Фароби, Абу
-
Райхона, Беруни, Ибн Сины, Улугбека,
Алишера Навои, Фитрата.
Столица Узбекистана
–
Ташкент, один из древнейших городов мира.
Ташкент
–
это промышленный, научный и культурный центр нашей
республики
. Здесь есть много памятников архитектуры. Самые древние из
них
–
мавзолей Юнусхана и Каффаль Шаши, медресе Кукельдаш и
Баракхана. За годы независимости все они реставрированы и вызывают
восхищение туристов.
Однако в Узбекистане есть еще немало мест, спосо
бных удивить
туристов. Междуна
-
родная организация ЮНЕСКО включила в список
шедевров мирового наследия города Самарканд, Бухару, Хиву и Шахрисабз.
Народные таланты: каменщики, плотники, мастера резьбы по ганчу, дереву
–
создавали своим трудом прекрасные па
мятники архитектуры, вызывающие
восхищение потомков.
Там, сохранившиеся в Самарканде до нашего времени соборная мечеть
Биби
-
Ханым, мавзолей Шах
-
и
-
Зинда, усыпальница Гур
-
Эмир поражают всех
своей красотой, гармонией красок, совершенством линий. По сврим
худо
жественным ценностям они стоят в одном ряду со знаменитыми
памятниками Египта, Индии, античной Греции, Древнего Рима.
За годы независимости в Узбекистане появились новые фабрики,
заводы, проложены автомагистрали, построены дворцы, мечети, школы,
лицеи и ко
лледжи, спортивные комплексы и бассейны.
Тысячи туристов ежегодно приезжают в Узбекистан полюбоваться
удивительной красотой наших городов. Их привлекает в Узбекистане и
идеальная в любой сезон погода, и красота природы.
Нашему поколению надо приложить все
усилия, чтобы сделать
Узбекистан еще более богатым и процветающим государством. Поэтому я
хочу поступить в колледж, чтобы приобрести востребованную профессию.
Став мастером своего дела, я смогу своим трудом приумножить богатства
нашей Родины.
Опорные слова
и словосочетания:
жемчужина востока, Красивейшая
страна Средней Азии, неоспоримо радует, маленькое и молодое государство,
чтит древние традиции и обычаи, официальная столица, Международная
организация ЮНЕСКО, шедевров мирового наследия.
Задание.
Написать
изложение по данному плану:
1.
Жемчужина Востока
2.
Великолепная красота Узбекистана.
3.
Узбекистан
–
маленькое и молодое государство.
4.
Красота и колорит Ташкента.
5.
Изумительная природа Узбекистана
Учиться всегда пригодится
Одно из важнейших достоинств человека
–
тру
долюбие, без которого
мир был бы пустыней. Было в Узбекистане среди зелени, полей огромное
мрачное пространство и называлось оно
–
Голодная степь. С незапамятных
времён здесь ничего не росло, потому что почва была пропитана солью и
14
не было воды. Над р
аскалённой окаменевшей землёй поднимались горячие
потоки воздуха. Даже казалось, что небо над ним было не голубым, а серым.
Но вот пришли люди. Привезли технику, прорыли каналы, вспахали
землю и засеяли её зерном. Проходили дни, месяцы, годы. Люди трудилис
ь,
не покладая рук. И произошло чудо. Голодная степь ожила, зазеленела,
заколосилась пшеница, запели птицы. И всё это произошло благодаря труду
человека.
Главный труд каждого ученика
–
это учёба. Она требует терпения,
трудолюбия, смекалки и огромных усилий
. Надо много читать, запоминать,
самим отыскивать ответы на многие вопросы. Полученные в школе знания
позволят в будущем получить интересную профессию и работу.
Учение
–
вот что нужно молодому человеку с самого раннего возраста.
Учиться нужно всегда. До к
онца жизни не только учили, но и учились все
крупнейшие ученые. Перестанешь учиться
-
не сможешь учить. Самое благо
-
приятное время для учения
–
молодость. Именно в молодости ум человека
наиболее восприимчив.
Умейте не терять времени на пустяки, на «отды
х», который иногда
утомляет больше, чем самая тяжёлая работа, не заполняйте свой светлый
разум мутным потоком глупой и бесцельной информации. Берегите себя для
учения, для приобретения знаний и навыков, которые только в молодости вы
освоите легко и быстро
.
А если не нравится учиться? Значит, вы не открыли той радости,
которую приносит приобретение знаний и навыков. Попробуйте любить все
предметы. Постарайтесь в каждом предмете найти радость приобретения
нового.
Учитесь любить учиться!
Опорные слова и сло
восочетания:
пригодиться, важнейшее
достоинство, трудолюбие, пространство, Голодная степь, знания и навыки,
информация.
Задание:
Напиши, что дает тебе учеба в школе?
15
MATEMATIKA
So‘z boshi
K
ar va zaif eshituvchi
bolalar
uchun
ixtisoslachtirilgan
maktab
-
internatlarining
bitiruvchi
sinflarida matematika fanidan yakuniy attestatsiya yozma ravishda,
tavsiya qilingan biletlar asosida o‘tkaziladi.
Davlat
attestatsiya
i, jami 14 ta biletdan iborat bo‘lib, har bir bilet 4 ta
topshiriqdan iborat. Ulard
olingan. Bilet topshiriqlari 7
-
, 9
-
sinf o‘quv dasturi asosida tuzilgan.
Topshiriqlarga berilgan javoblar nafaqat bajarish usullari, balki yozma
javoblarning savodliligi va to‘g‘ri izohlanishi ham bah
olanadi.
Yakuniy davlat attestatsiyaga 3 astronomik soat
(180
daqiqa
)
ajratiladi.
Attestatsiya jarayonida har bir o‘quvchi bilet tanlaydi va biletdagi topshiriqlarga
talablar asosida javob tayyorlaydi.
O‘quvchilarning yozma ishlari 5 baho tizimi asosida
algebra va
Yakuniy
nazorat imtihon
ida o‘quvchilarning matematikadan yozma ishlarini
baholash mezoni
№
Yechimning to‘g‘riligi (noto‘g‘riligi)
baho
1
.
Har qanday to‘g‘ri yechim uchun; mantiqiy fikrlashda va
yechimni asoslashda qo‘pol hatoga yo‘l qo‘yilmasa; javobga mos
chizma va grafiklar to‘g‘ri bajarilsa hamda yozma ishga qo‘yilgan
barcha talablarga mos
kelsa.
5
2
.
To‘liq asoslangan yechim uchun, lekin hisoblashdagi ayrim
kamchiliklar va to‘g‘ri javob olishga ta’sir qilmaydigan 2
-
3 ta
hatolar uchun; teorema va formulalarni qo‘llashda
hisoblashlardagi ayrim xatoliklar uchun.
4
3
.
Topshiriqlarni bajari
shda qo‘pol xatolarga yo‘l qo‘yilganda.
Hisoblashlardagi ketma
-
3
4
.
O‘quvchining bajargan ishida bo‘shliqlar juda ko‘p bo‘lgani
sababli to‘g‘ri javobga erishilmaganda
.
2
5
.
O‘quvchi tomonidan berilgan topshiriqlarning hech biriga
mat
ematik nuqtai nazardan yondashilmaganda.
Me’yorlash “2”
baho uchun belgilangan mezondan oshsa.
1
Ta‘kidlash kerakki, har bir to‘g‘ri javob 5 baho bilan baholanadi.
O‘quvchining misollarni yechish yo‘li juda ham uzun bo‘lsa yoki o‘quvchining
yechimi ushbu
metodik tavsiyadan hamda o‘qituvchiga ayon yechim yo‘llaridan
farq qilsa, buning uchun o‘quvchining bahosi pasaytirilishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
1
-
1.
Bir noma’lumli tenglamani yechish.
2.
funksiya grafigini yasang.
16
3.
tengsizlikni ye
ching.
4.
Parallelogramm va uning xossalarini yozing.
2
-
1.
funksiyaga ta`rif bering va funksiya grafigini yasang.
2.
Ifodaning qiymatini toping.
bunda
3.
Kvadrat tenglamani yeching.
4.
ik
ayniyatlarni
yozing.
3
-
1.
Kvadrat tenglama va uning ildizlari.
2.
Kasrlarni umumiy maxrajga keltiring.
va
.
3.
a)
b)
4. U
chburchak ichki burchaklari yig`indisi haqidagi teoremani yozing.
4
-
1.
Chiziqli tenglamalar sistemasi.
2.
Amallarni bajaring.
3.
Kvadrat tenglamani yeching.
4.
Trapetsiyaning
o`rta
chizig`i
16 sm ga, asoslaridan biri esa 12 sm ga
teng.
Trapetsiy
aning ikkinchi asosi nimaga teng?
5
-
1.
Yig`indining va ayirmaning
kvadratlari
formulalarini yozing.
2.
Tenglamalar sistemasini
algebraik q
o`shish usuli
bilan yeching.
a)
b)
3.
funksiya
grafig
ini
yasang.
ko`rsating.
6
-
1.
Natural ko`rsatkichli darajaning xossalarini yozing.
2.
Graduslarda ifodalangan burchaklarning radian o`lchovlarini toping.
a)
b)
d)
e)
3.
Tenglamani yeching.
17
4.
Uchburchakning o`rta chizig`i haqidagi teoremani yozing.
7
-
1.
2.
Tengsizliklar sistemasini yeching.
3.
Ko`phadlarni standart shaklga keltiring.
4.
Trapesiyaning o`rta chizig`i haqidagi teoremani yozing.
8
-
1.
Bir noma`lumli tengsizliklar. Ularni tengsizliklar xossalaridan foydalanib
yechish.
2.
Chiziqli funksiya grafigini yasang
3.
If
odani soddalashtiring.
4.
sm ga teng. To`g`ri to`rtburchakning yuziga teng bo`lgan kvadratning
tomonini toping.
9
-
1.
Umumiy ko`paytu
vchilarni qavsdan tashqariga chiqarish qoidasini yozing.
2.
Kasrlarni qisqartiring.
3.
Amallarni bajaring.
4.
Teng yonli ABC uchburcharda AC
-
asos, BD
-
balandlik. AC=16 sm, BD=
6 sm bo`lsa
shu uchburchakning yuzini va uning tomonini toping.
10
-
1.
Burchakning sinusi, kosinusi va tangensi ta`rifini yozing.
2.
Algebraik kasrlarni qo`shing va ayiring.
3.
Kvadrat tenglamani yeching.
4.
Si
rk arenasi aylanasining uzunligi 40,82 m. Arena radiusi va yuzini toping.
18
11
-
1.
Musbat va manfiy sonlarga ta`rif bering.
2.
Ifodani qiymatini toping.
bunda
bunda
3.
funksiya grafigini yasang.
4.
Uchburchak. Uchburchak turlari.
12
-
1.
2.
Parabola uchining koordinatalarini toping.
3.
Amallarni bajaring.
4.
Uchburchakning asosiy elementlari: mediana, bissektrisa va balandlik.
1
3
-
bilet
1.
Ko`phadni birhadga ko`paytirish qoidalarini yozing.
2.
Ifodani soddalashtiring:
(2x + 3y)(2x
–
3y) + (2x + 3y)
2
3.
Tengsizliklarni yeching: a) 2x
–
16 0
b) 4y + 8 20
4.
Ko`pburchakning ichki burchaklari yig`indisi formulasini n=4 ga teng
bo`
lgandagi holini hisoblang.
14
-
bilet
1.
Algebraik kasrlarni qo`shish va ayirish qoidalarini yozing va misollar
keltiring.
2.
Umumiy ko`paytuvchini qavsdan tashqariga chiqaring:
20
3.
Kvadrat tenglamani yeching: 4
-
4x+1=0.
4.
Teng yonli uchbu
ga teng.
Uning asosini toping.
Математика
Введение
Итоговая государственная аттестация в
выпускных
классах в
спецшколах
-
интернатах для глухих и слабосл
ышащих детей проводится в
письменном виде, на основе ре
комендованных билетов.
Билетов 14, в каждом из них по 4 задания. 3 задания взяты из курса
алгебры, 4
-
е задание
–
из курса геометрии. Все задания составлены на основе
учебников 7
-
9
класс
ов.
19
Для успешного решения заданий от учащихся требуется глубокое
знание
основных материалов курса математики.
Оцениваются не только способы решения заданий, но и грамотное,
правильное их изложение в письменном виде.
На итоговую государственную аттестацию выделяется 3
астрономических часа. В процессе проведения итоговой госуда
рственной
аттестации каждый ученик выбирает один билет и выполняет требуемые
задания, указанные в билете.
Письменные работы учащихся оцениваются отдельно по алгебре и
отдельно по геометрии по пятибальной системе.
Критерии оценки письменных работ учащихся п
о математике на
итоговой аттестации
№
Правильное (неправильное) решение
Оценка
1
За каждое правильное решение: если не допущены
грубые ошибки в логическом мышлении и решение
задания обосновано
5
2
За полное обоснование решения, но если допущены 2
-
3
ошиб
ки, которые не повлияли на правильный ответ; за
допущение некоторых ошибок в применении теорем и
формул в решении заданий
4
3
За допущение грубых ошибок в решении заданий
3
4
Когда учеником не достигнут правильный ответ ввиду
множества пробелов в выполне
нии заданий
2
5
Когда ни в одном из заданий не проявились знания
учеником математики
1
Необходимо отметить, что каждое правильно выполненное задание
оценивается на «пять». Если ученик в процессе решения задания достиг
правильного ответа другими методам
и и способами, нельзя занижать его
оценку.
Б
илет
№1
1.
Решение уравнение с одним неизвестным.
2.
Постройте график функции:
3.
Решите неравенство
4.
Параллелограмм и его свойства.
Билет №2
1.
Функция
.
Определите особенности фу
нкции и постройте
график.
2.
Найдите значение выражения.
20
3.
Решите квадратное уравнение.
4.
Основные тригонометрические тождества
.
Билет №3
1.
Квадратное уравнение и его корни.
2.
Приведите корни к общему знаменателю.
и
.
3.
Вычислите, применяя свойства арифметического корня.
a
)
b
)
4.
Теорема о сумме внутренних углов треугольника.
Билет №4
1.
Система линейных уравнений
.
2.
Найдите су
мму дробей
.
3.
Решите
квадратное
у
равнение
.
4.
С
редняя
линия
трапеции
равна 16 см, одна из ее оснований равна 12
см.
Найдите второе основание трапеции.
Билет №5
1.
Напишите формулы и правила вычисления квадрата суммы и квадрата
разницы.
2.
Решите сис
тему уравнения
способом алгебраического сложения.
a
)
b
)
3. Постройте график функции
4. Дайте определения окружности, радиусу, диаметру и хорде (покажите
на чертеже)
.
Билет №6
1.
Сво
йства степени с натуральным показателем.
2.
Найдите радианную меру угла, выраженного в градуса.
a)
b)
d)
e)
3.
Решите уравнение.
4.
Напишите теорему о средней лини
и треугольника.
Билет №7
1.
Свойства арифметического корня. Приведите примеры.
21
2.
Решите систему неравенств
.
3.
Запишите многочлен в стандартной форме.
4.
Напишите теорему о средней линии трапеции .
Билет №8
1.
Неравенства с одним н
еизвестным. Основные свойства, используемые
при решении неравенств.
2.
Постройте график линейной функции.
3.
Упростите выражение
.
4.
Периметр прямоугольника равен 26 см, одна из его сторон 9 см.
Н
айдите
сторону квадрата равновеликого этому прямоугольнику.
Билет №9
1.
Вынесение общего множителя за скобки.
2.
Сократите дроби
.
3.
Вычислите
.
4.
В равнобедренном треугольнике АВС основание
–
АС, вы
сота
-
В
D
.
Найдите площадь треугольника и его боковую сторону, если АС = 16
см, В
D
= 6 см.
Билет №10
1.
Дайте определения синуса, косинуса и тангенса.
2.
Найдите сумму и разность алгебраических дробей.
3.
Решите
квадратное уравнение.
4.
Длина арены цирка равна 40,82 метр. Найдите радиус и площадь арены.
Билет №11
1.
Дайте определения положительных и отрицательных чисел.
2.
Найдите значение выражения
.
если
22
если
3.
Постройте график функции.
4.
Треугольник. Виды треугольников.
Билет №12
1.
Дайте определение арифметической прогрессии
.
2.
Найдите координаты вершины параболы
.
3.
Вычислите
.
4.
Основные элементы треугольника (медиана, высота и биссектриса).
Билет №13
1.
Напишите правила умножения одночлена на многочлен.
2.
Упростите выражение:
(2
x
+ 3
y
)(2
x
–
3
y
) + (2
x
+ 3
y
)
2
3.
Решите неравенство:
a
) 2
x
–
16 0
b
) 4
y
+ 8 20
4.
Вычислите с
умму внутренних углов многоугольника по общей
формуле для случая
n
=4 .
Билет №1
4
1.
Напишите правило сложения и вычитания алгебраических дробей.
Приведите примеры.
2.
Вынесите общий множитель за скобку : 20
3.
Решите квадратное уравнение: 4
-
4
x
+1=0.
4.
Периметр равнобедренного треугольника равен 48 см, боковая сторона
равна 18 см. Найдите основание треугольника.
23
Aqli zaif bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktablar va maktab
-
internatlarining
bitiruvchi
sinflari uchun
“Mehnat ta‘li
mi”
fanidan (
t
ikuvchilik,
d
urаdgоrlik,
c
hilаngаrlik,
k
оsibchilik
,
p
azandachilik
,
q
andolatchilik
,
o
bodonlashtirish
)
yakuniy nazorat imtihonlarini o‘tkаzish bo‘yicha tavsiyalar
(o‘
z
bek va rus tillarida)
1.
Yakuniy nazorat imtihonlarini
o
‘
tkаzish tаrtibi
Yor
damchi maktab va maktab
-
internatlarda
mehnat ta
’
limi
(t
ikuvchilik,
duradgorlik, chilangarlik
,
kosibchilik
, pazandachilik, qandolatchilik,
obodonlashtirish
)
imtihon savollari amaliy
va nazariy topshiriqlar asosida
o‘tkaziladi.
Barcha yo‘nalishlar bo‘yicha t
opshiriqlarni bajarish uchun 3
astronomik soat (180 daqiqa) vaqt ajratiladi.
Bunda yakuniy attetsatsiya 2 bosqichda (amaliy va nazariy) amalga
oshiriladi:
1
-
bosqich (amaliy
–
2 soat): o‘quvchi oldindan tanlangan
3
ёки
4 ta
amaliy ishdan birini bajaradi.
2
-
bosqich (nazariy
–
1 soat): o‘quvchi 15 ta biletdan birini tanlaydi (1ta
biletda 2 ta savol berilgan) va savollarga og‘zaki javob beradi.
Izoh:
mehnat ta’limining boshqa yo
‘
nalishlari (qishloq xo
‘
jalik,
sartaroshlik, pazandachilik
,
qandolatchilik,
obodo
nlashtirish
va hakozo) bo‘yicha
yakuniy attestatsiya materiallari maktab mehnat o
‘
qituvchilari tomonidan ishlab
chiqiladi hamda metod birlashma yig
‘
ilishida tasdiqlatilgan holda yakuniy
attestatsiya imtihonlarini o‘tkazish tavsiya etiladi.
Topshiriq
lаrni b
аjаrish uchun
h
аr bir o‘
q
uvchi
zаrur bo‘lgаn chizmа yoki
tеxnоlоgik tаlаblаr ko
‘
rsаtilgаn tоpshiri
q
lаrni, mаtеriаllаrni оlаdilаr.
O‘
q
ituvchi vаzifаni bаjаrishgа
q
o‘yilgаn mа
q
sаd vа
q
is
q
аchа
tоpshiri
q
ning tаrtibini tushuntirаdi. O‘
q
uvchilаr аsbоb
-
uskunаlаrn
i mustа
q
il
rаvishdа tаnlаydilаr. Hay’at а’zоlаri ishning bоrishi, аsbоb
-
uskunаlаrni to‘
g
‘ri
tаnlаnishi, ish jоyini tаshkil etilishi vа ishni bаjаrilish tаrtibini
h
isоbgа оlаdi.
Izoh:
Amaliy topshiriqlar murakkab va yengil turda berilgan. Amaliy
topshiriqla
rdan biri tanlangan holda bajariladi.
O‘
q
uvchi
аmаliy
topshiriqlarni
bаjаrgаndаn
so‘ng, nazariy savollarga
og
‘
zaki javob beradi.
Mehnat yo‘nalishlari bo‘yichа оlib bоrilаdigаn аmаliy vа
nazariy
imti
h
оnlаrni o‘tkаzish
,
o‘
q
uvchilаr uchun bаrchа shаrоitlаrni
yarаtishdа mаktаb
direktori shаxsаn jаvоbgаrdir.
2
.
Yakuniy nazorat imtihon nаtijаlаrini bа
h
оlаsh tartibi
Yakuniy attestatsiyaning nazorat tоpshiri
q
lаri
q
uyidаgi ko‘rsаtgichlаrgа
tаyangаn hоldа bа
h
оlаnаdi:
a)
kеrаkli аsbоb
-
uskunаlаrni to‘
g
‘ri tаnlаnishi;
b)
ish
ni
ng
unumli bo‘lishini rеjаlаshtirish
i
;
c)
vаzifаni bаjаrish tеzligi, mаtеriаl bilаn ishlаshdа kеtmа
-
kеtlikni to‘
g
‘ri
tаshkil etishi;
d)
ishlаngаn buyumning chizmа vа tеxnik tаlаblаrgа mоs kеlishi;
e)
nazariy savollarga javob to‘liq va asoslangan holda bo‘lishi lo
zim.
24
Yakuniy attestatsiyaning аmаliy vа nazariy vаzifаlаrining bа
h
оlаri
imti
h
оn bаyonnоmаsigа kiritilаdi.
Yakuniy natijalаrni chi
q
аrishdа o‘
q
uv yili dаvоmidа o‘
q
uvchi
tоmоnidаn bаjаrilgаn buyumlаr sоni
h
аmdа sifаti vа yillik bа
h
оlаri e’tibоrgа
оlinаdi.
Ya
kuniy nazorat imtihon nаtijаlаrini baholash mezonlari
T/r
Yakuniy nazorat imtihon
nаtijаlаrini baholash mezonlari
(amaliy)
Baho
1
Аmаliy ish
to
z
а
, o
‘
z vaqtida,
аsbоb
-
uskunаlаrni to‘
g
‘ri tаnlаn
gan
holda bajarilsa
5
2
Аmаliy ishni bаjаrishdа
bir
-
ikki
t
а kаm
chilikkа yo‘l qo‘yilsа
4
3
Аmаliy ish bеrilgаn vаqt ichidа оxirigаchа
y
еtkаzilmаsа
3
4
Аmаliy ish bеrilgаn vаqt ichidа оxirigаchа
y
еtkаzilmаsа
hamda
bir
-
ikki
t
а kаmchilikkа yo‘l qo‘yilsа
2
5
Me’yorlash “2” baho uchun belgilangan mezondan oshsa
1
T/r
Ya
kuniy nazorat imtihon nаtijаlаrini baholash mezonlari
(nazariy)
Baho
1
nazariy savollarga to‘liq jаvоb bеrilsа
5
2
nazariy savollarga jаvоb bеri
shda bir
-
ikki
ta
kаmchilikkа yo‘l qo‘yilsа
4
3
nazariy savollarga
j
а
vob berishda
uchta
-
to
‘
rtta
kamchilikka yo
‘
l qo
‘
yilsa
3
4
nazariy savollarga
to
‘
liq jovob bera olmasa
2
5
Me’yorlash “2” baho uchun belgilangan mezondan oshsa
1
“
T
IKUVCHILIK
”
YO’NALISH
I
BO’YICHA
LARI
1
-
b
1.
Dazmol ishlatishda ish joyini tog`ri jihozlash
.
2.
O`zbek milliy ayollar koketkali ko’ylagini tayorlash tartibi
.
2
-
tolali gazlamalar. Ularning hususiyati
.
2.Tikuv mashinasidan foydalanishda havfsizlik qoidalariga rioya qilish.
3
-
1.Tikuvchilikda noto’qima gazlamalarning o’rni
.
Flizilin
dan foydalanish
.
2.Tabiiy
ipak
. Ularning hususiyatlari
.
4
-
1
.
Zig`ir. Zig`
ir tolasining hususiyatlari.
2
. Sintetik va sun’iy shoyi
gazlamalarning farqi nimada
?
5
-
1.Tikuv korxonasining asosiy ishchilari
.
25
2.O`zbek milliy ayollar libosining turlari
.
6
-
1. Jun gazlamalar. Ularning xususiyati
.
2.Igna va qaychi bilan ishla
ganda
texnika
xavfsizli
gi
qoidalari
.
7
-
1.
Yog`ochdan qanday tola olinadi
?
2. Ichki kiyim turlari
.
Ularga qo’yiladigan gigiyenik talablar.
8
-
1.Zamonaviy aralash gazlamalar
haqida nimalar bilasiz
?
2.
Maxsus tikuv mashinas
i
“overlok” qanday ish baja
radi?
9
-
1
.
Milliy jiyaklarni qayerda va qanday qo’llash mumkin
?
10
-
1
Tikuv mashinasida ishlaganda qanday qoidalarga rioya qilish kerak?
.
2.Y
ahlit bichiqli ko’ylakni tikish tartibi.
11
-
1.
Tabiiy
jun
qanday
hayvonlardan
olinadi?
2.
Mashina ignasining tuzilishi.
12
-
1.Bolalar kiyimi
va ularga
qo`yiladigan gigiyenik talablar.
2.Tikuv mashinasining ustki ip taranglik moslagichi.
13
-
1.
Tikuv mashinasini parvarish qilish qoidasi
.
2.
O’quvchilarkiyinishuslubiqandaybo’lishikerak?
14
-
bilet
1.Tabiiy tolalar
.
Ularning asosiy hususiyatlari.
2.Paxta tolali gazlamalar
.
Ularning hususiyatlari
.
15
-
1.Libos tayorlashda milliylik
ohangini kiritishni qanday tush
u
nasiz?
2.Qopqoqli yostiq jildi tikish tartibi
.
26
“
T
IKUVCHILIK
”
YO’NALISH
IDAN
AMALIY
ISH
Amaliy
topshiriqlar
(berilgan
variantlardan
biri
tanlangan
holda
bajariladi)
1
ovalsimon
shaklida
bichilgan bitta cho
’
ntakli
belbog`li fartuk
.
Far
tukning etak qirqimiga qiya adib
bilan
yoki tayor lentani jimjimaga
yig`ib ishlov beriladi (chok turi
hohishga ko`ra). Ustki qirqimi
boyicha yumshoq tahlama hosil
lab tikiladi.
Cho’ntakning
ustki qirqimiga
buklama chokda ishlov beriladi.
2.
Qopqoqli yostiq jil
d
i.
(o`lchami
hohishga ko’ra).
Ko
’
ndalang qirqimlariga buklama
chokda ishlov beriladi. Jilt
ag`darma chokda tayorlab tikiladi.
3. Tayyor qo’l sochiqni kashta
bilan bezatish.
Kashta nusxasi va chok turi
hohishga ko`ra tanlanadi.
4. Qo`l chokida qozon ushlagich
tayorlash
.
To`g`ri tortburchak shaklida
bichilgan ikki bo`lak
dan iborat
mato
bo
’
laklaridan foydalaniladi.
Ta
yyor
langan qozon ushlag
ichning
ustidan chet atroflari bo
’
ylab qo
’
l
chokida qavib chiqiladi.
27
Билеты по
«Ш
вейному делу
»
Билет № 1
1
.
Правильное оформление рабочего
место при работе с утюгом
.
2.
Последовательность пошива национального женского платья на кокетк
е.
Билет
№ 2
1.Т
кани
из с
интетически
х волокон.
Их свойства.
2.
Правила безонасности при работе на швейной машине.
Билет № 3
1.
Нетканные материалы. Применение флизелина при пошиве изделий
.
2.
Натуральный шелк.
Их свойства.
Билет №
4
1.
Лён. Свойства льняны
х волокон.
2.
Чем отличаются синтетические ткани от шелковых?
Билет №
5
1
.
Основные профессии швейного производства.
2.
Разновидности национальной узбекской женской одежды.
Билет №
6
1.
Шерстяные
ткани
. Их свойства.
2.
Техника безопасности при работе со швейн
ой иглой, ножницами.
Билет №
7
1.
Какие волокна вырабатывают из древесины?
2.
Разновидности нижнего белья. Гигиенические требования к ним.
Билет №
8
1.
Современные сме
шаные
ткани.
2.
Какую операцию выполняет специализированная швейная машин
“
О
верлок”
.
Бил
ет №
9
1.
Где и как используется национальная тесьма «жияк».
2.
Способы обработки нижних срезов одежды.
Билет №
10
1.Правила безоп
асно
сти во время работы за швейной машиной
.
2.
Последовательность пошива цельнокроенного платья.
Билет № 11
1
. Из каких животн
ых получают шерстяные волокна?
2.
Устройство м
ашинн
ой
игла.
28
Билет № 12
1.Детская одежда
. Гигиенические требования к ним.
2.
Регулятор натяжения верхней нити.
Билет № 13
1.
Уход за швейной машиной.
2. С
тиль од
ежды учащихся
.
Билет № 1
4
1.
Натуральны
е шёлковые
волокна и их свойства.
2
. Хлопчатобумажные ткани. Их свойства.
Билет № 15
1. Разновидности и свойства национальных тканей
.
2.
Последовательность пошива
н
аволочки
для подушки с клапаном
.
Практическая работа по
«Ш
вейному делу
»
(выполняется один из вариант
ов на выбор)
1
. Фартук
оваль
ного покроя
на
поясе с одним карманом.
По верхнему срезу выполняются
мягкие складки. Нижний срез
фартука обрабатываются оборкой
или готовой широкой лентой
собранной в виде мягких складок.
Верхний срез кармана
обрабатыв
ается швом вподгибку с
закрытым срезом.
2
. Наволочка
для подушки
с
клапаном произвольного
размера.
Поперечные срезы
обрабатываются швом вподгибку с
закрытым срезом. Долевые срезы
обрабатываются двойным швом.
29
3
. Выполнение
вышивки
ручным способом на готовой
салфетке произвольного
размера.
(рисунок вышивки и вид стежка
на выбор).
4
. Прихватка для кухни
прямоугольной формы
(произвольного размера)
По краям
готовой прихватки
с
лицевой стороны
прокладывается
ручная отдел
очная строчка.
“
D
URADGORLIK
”
YO’NALISHI BO
‘
YICHA
IMTIHON BILET
LARI
1
-
l. Charxlash dastgohida ishlaganda
texnika
xavfsizligi
qoidalari
.
2. Yog'och
va
taxtalarni
quritish, saqlash
va
uning
ahamiyati
haqida
aytib
bering
.
2
-
1. Mebel
furnituralari
nomlari
va
turlar
ini
aytib
bering.
2.
B
argli
daraxtlarning
nomlarini
aytib
bering.
3
-
1 .Buyimning
sifati
qanday
nazorat
qilinadi?
2.Mebel
buyumlariga
ishlov
berish
turlarini
aytib
bering.
4
-
1
.
Xatkashning tuzilishini aytib bering.
2.
Yelimlarning turlarini ayt
ib bering.
5
-
1.
Taxta qismlarini elimlash, maqsadi, ishlatiladigan xom ashyo va asboblar.
Elimlashda texnika xavfsizligi qoidalari.
2. Yog'och va taxtadan tayyorlangan buyumlarni pardozlashda ishlatiladigan asbob
va dastgoxlarni ko'rsatib nomlarini a
ytib bering.
30
6
-
1.
Duradgorlik ustaxonasida tartib
-
intizom va xafsizlik qoidalarini aytib bering.
2.
Yog’och o’ymakorlik turlari, ishlatiladigan asboblari va texnika xavfsizligi
qoidalari
7
-
1. Duradgorlik ish o’rnidagi dastgohning tuzilishini
aytib bering.
2. Korxonada ishchi
-
xodimlarni rag'batlantirish turlari.
8
-
1. Duradgorchilikda qanday loklar ishlatiladi.
2.
Yog'och va taxtaga ishlov beruvchi, o'yuvchi
-
yo'nuvchi dastgohlarning asosiy
tuzilish qismlari haqida aytib bering.
9
-
1.
Yog'och
qismlarini
qotirish
usullarini
aytib
bering.
2. Yog'och
va
taxtalarda
uchraydigan
nuqson
va
kamchiliklar
haqida
aytib
bering.
1
0
-
1.
Yog’och bo’laklarini tirnoqli birikma orqali ulash ketma
–
ketligini aytib bering.
2
.
Duradgorchilik ustaxonasid
a yong'inga qarshi xavfsizlik qoidalarini aytib
bering.
11
-
1. Xodaning ko'ndalang qirqim tuzilishini aytib bering.
2. Elektr tokida ishlaydigan asboblardan foydalanganda qanday texnika xavfsizligi
qoidalariga rioya qilinadi?
12
-
1.
Faner turlar
ini aytib bering.
2.
Randaning tuzilishini aytib bering.
13
-
1.
Xoda y
og’ochlardan
qanday
xom
ashyolar tayyolanadi.
2.
Rejalash
asboblarini
aytib
bering.
14
-
1
.
Mebelni yig’ishda qanday asboblardan foydalaniladi. Ish vaqtida texnika
xavfsizligi q
oidalarini aytib bering.
2.
Randaning tuzilishi va uni ishga tayorlash jarayonini aytib bering.
15
-
1.
Ignabargli
daraxtlarning
nomlarini
aytib
bering.
2.
R
andalash
vaqtida
qanday
texnika
xavfsizligi
qoidalariga
rioya
qilinadi?
31
“
DURADGORLIK
”
YO’NAL
ISHIDAN
AMALIY ISH
(Berilgan variantlardan biri tanlangan holda bajariladi)
1
-
amaliy topshiriq
Rol uvgich
2
-
Amaliy topshiriq
Gultuvak uchun taglik
oyoqlar
chorqirra
32
3
-
amaliy tops
hiriq
Yog‘
och kapgir
33
Билеты по «Столярному делу»
Билет №
1
1
.
Правила техники безопасности при работе на точильных станках.
2.
Расскажите о сушке древесины, значении и хранении.
Билет № 2
1.
Виды мебельной ф
урнитуры .
2.
Назовите виды лиственных деревьев.
Билет № 3
1.
Контроль за качеством изготавливаемого изделия.
2.
Рассказать о видах отделок мебельн
ых
издели
й
.
Билет № 4
1.
Устройство и назначение рейсмуса.
2.
Виды столярного клея.
Билет № 5
1.
Склеивани
е
древесных детал
ей
, назначение, использование материалов и
инструментов. Правила техники безопасности при склеивание.
2.
Назовите инструменты и приспособления, применяемые для отделки
изделий из дерева.
Билет № 6
1.
Соблюдение правил техники безопасности
в столярной мастерской.
2.
Виды резьбы по дереву. Используемые инструменты и техник
а
безопасности при работе.
Билет № 7
1.
Расскажите об устройстве верстака.
2.
Премирование и поощрение рабочих и служащих на предприятиях
.
Билет № 8
1.
Назовите виды лаков,
применение в
столярномпроизвод
стве.
2.
Назовите основные части токарного станка при обработке древесины.
Билет № 9
1
.
Перечислите способы соединений
древесных деталей.
2.
Расскажите о дефектах и пороках древесины.
Билет №
10
1.
Последовательность соединений
двух брусков при помощи шипов .
2.
Соблюдение правил противопожарной безопасности в столярной
мастерской.
Билет № 11
1.
Назовите составные части поперечного разреза дерева.
34
2.
Соблюдение техники безопасности при использовании электрического
инструмента.
Биле
т №
12
1.
Расскажите о разновидности фанер.
2.
Назовите разновидности рубанка.
Билет № 1
3
1.
Виды пиломатериалов .
2.
Назовите виды разме
точных инструментов
.
Билет № 14
1.
Инструменты используемые при сборке мебели
.
Правила техники
безопасности при работе
.
2.
У
стройство рубанка и подготовка его к работе.
Билет № 15
1.
Назовите разновидности хвойных деревьев.
2.
Соблюдение правил техники безопасности при строгании древесины.
35
Практическая работа по «Столярному делу»
№ 1
(выполняется один
из вариантов на выбор)
Швабра
Практическая работа по «Столярному делу»
№ 2
Подставка для комнатных цветов
36
Практическая работа по «Столярному делу»
№ 3
Лопатка для
кухни
37
“
CHILANGARLIK
”
YO
‘
NALISHI BO
‘
YICHA
LARI
1
-
1. Chilangarning ish o
`
rni, ishlatadigan ish dastgohlari va texnika xavfsizligi
qoidalari.
2. Chilangarlikda ishlatiladigan ish qurollari va ularni saqlash usullari.
2
-
bi
1. Texnologik jarayon nima?
ni
o’qib
bering. Texnologik
haritalar.
3
-
1.
Yuzaga
ishlov
berish
turlari.
2.
Parmalash dastgohining tuzilishini
ayting
.
4
-
yo’nishda
ishlatiladigan
dastgohlarni
turl
arini
ayting.
fizikoviy
va
kimyoviy
hossalari.
5
-
va metal qotishmalari. Po’lat
va
cho’yan
n
ing
turlari.
termik
ishlov
berish.
6
-
1. Rangli
va
ularning
ishlatilishi.
2. Sortliprok
a
tlar. Sortliprok
a
t
larning
asosiy
profillari.
7
-
1. Rejalash
turlari
va
ularning
qo’llanilishi.
2. Kesish
texnologiyasi
va
kesish
asboblari.
8
-
1. Tekislashda
ishlatiladigan
asboblar
va
dastgohlar.
bukishda
ishlatiladigan
moslamal
ar
va
qurollar.
9
-
1. Chilangarlikda
qirqish
uchun
ishlatiladigan
uskunalar
va
ulardan
foydalanish.
2. Chilangarlik
arrasi
ularni
turlari
va
asosiy
qismlarini
ayting.
10
-
texnik
havfsizligi qoidalari.
egovlash. Egovlashda
ishlatiladigan
egov
turlari.
38
11
-
1. Parmalash. Parma va
ularni
qo’llanilishi.
2. Rezba
turlari. Rezba
elementlari
hamda
rezba
ochish
usullari.
12
-
1. Metallarni
yo’nish.Tokarli
k
dastgohida
ishlatiladigan
uskunalar
va
ularni
qo’llanilishi.
2. Parchin
mixli
birikmalar. Parchin mix turlari
va
ishlatilishi.
13
-
1. Frezerlash. Freza
turlari.
2.
Yupqa m
listlariga
ishlov
berish
usullari. Birikma
turlari
va
ishlatiladigan
asb
oblar.
14
-
1. Frezerlik dastgohining asosiy qismlarini va ish vaqtida texnika xavfsizligi
qoidalarini aytib bering.
2. Elektro
texnika
ishlari. Sanoat
elektr
armaturasini
tuzilishi
va
zaryadlanishi.
15
-
1. Tokarlik vint qirqish dastgohi tuzilis
hi va ishlatilishi hamda ish jarayonida
texnika xavfsizligi qoidalari.
2. Chilangarlikda
yig’uv
ishlari
uchun
ishlatiladigan
asboblarni
nomlarini
aytib
ko’rsatib
bering.
39
“
CHILANGARLIK
”
YO
‘
NALISHI BO
‘
YICHA
AMALIY ISH
(berilgan
variant
lardan
biri
tanlangan
holda
bajariladi)
1
-
amaliy
topshiriq
Gayka
2
-
amaliy topshiriq
Burchaklik
40
3
-
amaliy topshiriq
Qulfilgich
41
Билеты по «Слесарному делу»
Билет №
1
1.
Рабочее место слесаря его оборудование и правила безопасной работ
ы
.
2. Рабочий и
контрольно
-
и
змерительный инструмент слесаря,
правила
и
его
использования
,
хранения.
Билет №2
1.
Технологическая карта и правила пользова
ние
.
2. Что такое чер
т
ёж и эскиз детали. Чтение изображения.
Билет №3
1.
Точность обработки и шероховатость поверхности.
2. Т
иповые детали и элементы машин
.
Билет №4
1.
Станки для обработки металла
,
их применение.
2.
Физические и химические свойства металлов их получение и
использование.
Билет №5
1.
Металлы и сплавы, характеристика чугуна и стали.
2.
Термическая обработка металла, их виды
и определении.
Билет №6
1.
Цветные металлы
,
применение и характеристика.
2.
Сортовой прокат, виды профиля и пременение.
Билет №7
1.
Виды и приёмы слесарной разметки.
2.
Процесс резания, виды режущих инструментов. Основа резания.
Билет №8
1.
Инструменты и оборудование для
ручной правки.
2.
Гибка металла, инструмент и оборудование
для ручной и механической
гибки
.
Билет №9
1.
Резания листового металла инструмент и оборудование.
2.
Слесарные ручные ножовки их виды и применение.
Билет №10
1.
Ручная рубка металлов. Способы и инструменты
,
п
равила рубки.
2.
Опиливание металла инструменты и приспособления.
Билет №11
1.
Сверление. Инструмент для сверления в ручную и на ст
а
нке.
42
2.
Резьба. Способы нарезания. Элементы резьбы.
Билет №12
1.
Токарные резцы, их виды и применение.
2.
Заклёпочное соединение. Виды закл
ёпок и заклёпочные швы.
Билет №13
1.
Виды фрез. Закрепление заготовки и фрезы на станке, приёмы
фрезерования.
2.
Соединение фальцевым швом
,
инструменты и приёмы работ.
Билет №14
1.
Назвать основные части фрезерного станка
, подготовка к работе и техника
безопасности
.
2.
Элементы электрической цепи, условные обозначения, бытовая
осветительная цепь.
Билет №15
1.
Основ
н
ые части токарного станка и подготовка к работе, техника
б
езопасности.
2.
Назвать инструменты для механосборочных работ их виды и назначения.
Практическая работа
по
«С
лесарному делу
»
№ 1
(выполняется один из вариантов на выбор)
Гайка
-
бараш
ек
43
Практическая работа по
«С
лесарному делу
»
№ 2
Угольник
Практическая работа по
«С
лесарному делу
»
№
3
Ушко
44
Kosib
chilik
№ 1
1.
Poyafzalni ta’mirlash uchun qo’l
asboblari.
Ularni vazifasi va ishlatilishi.
2.
Stelkalarning turlari ularni tayyorlash uchun materiallar.
№
2
1.
Poyafzalni ustki qismi uchun tabiiy chrm yoki suniiy charmlarning turlari.
Ularning vazifasi, xususiyati.
2.
Poyafzal tagiga podmyatkani yelimla
-
ketligi.
№
3
1.
Turli poyafzallarni faslga moslab kiyilishi vs vazifasi haqida gapirib bering.
2.
Poyafzallarni ustki qismini tag qismiga yelimlab ranf usulida (yopishtirish)
qotirishni ketma
-
№
4
1.
P
oyafzalni mayda tamirlash ishlari: ularning turi , asboblari.
2.
Uy poyafzallarini tayyorlashda asosiy va yordamchi materiallarni va ularni
xususiyatini ayting.
№
5
1.
Poyafzallar uchun yelimlarni nomini va xususiyatlarini ayting.
2.
Bolalar poyafzali
–
pi
-
№
6
1.
Poyafzalni tag qismini qismlari va modeli. Fason o`zgarishi bilan poyafzal
2.
Poyafzalni podmyotka qismini ranfli
-
yelimlash va mix cho`plar usulida
ta`mirlash uc
hun materiallar.
№
7
1.
Qo`l choklarini turi, ularni vazifasi va ishlatilishi. Chok namunalarining
harakteristikasi.
2.
Kosiblarn
ing lapka ustuni
№
8
1.
Poyafzalni ustki qismini tag qismga qotirish, yelimlash usuli haqida
tushuntirib bering.
2.
Kosibchi
likda qo`llaniladigan bigizlarni turi va vazifasi. Bigizlardan
foydalanishda texnika xavfsizligi qoidalari.
№
9
1.
Poshna. Uning vazifasi va turli ko`rinishi. Poshnani ta`mirlash ushun
qo`llaniladigan materiallar.
2.
Sandal usulida poyafzalni ustki qism
-
ketligini
aytib
bering.
№
10
1.
Kosibchilikda ishlatiladigan yordamchi materiallarni tavsifini aytib bering
2.
Poyafzal uchun qalin matolar qanday va nimadan tayyorlanishini ayting
45
№
11
1.
Rezinkali poyafzallarni
ta`mirlash uchun qo`llaniladigan asboblar. Rezinali
poyafzalni ozoda saqlash.
2.
Poyafzalni ta`mirlash uchun foydalaniladigan mashina va stanoklar.
№
12
1. Charmli va rezinali naboyka podmyotkalarni vazifasi.
2. Kosib bolg`asi. Unung vazifasi va trki
biy qismi.
№
13
1.
Texnik rasm va namunadagi poyafzalga tavsif bering
2.
Poyafzal ta`mirlash ustaxonasida ishlash qoidasi va texnik xavfsizligi. Elektr
xavfsizligi.
№
14
1.
Podmyotkaning materialiga qarab turli ko`rinishi. Podmyotkaning qotirish
tur
lari.
2.
Kosibchilik mixlari. Mixlarni oraliq masofalari bir xilligi. Mix qoqishda texnika
xavfsizligi qoidasi.
№
15
1.
Poyafzallarni o`rtacha ta`mirlash: ish turlari, ketma
-
2.
Poyafzallarni tag qismini qotirish usullari.
AMALIY ISH
O
’quvchilar tayyorgarlik qobiliyatiga qarab ishlarni hohlaganini tanlaydi.
I.
Qo’l choklarini tekis materialda tikib bajarish. 150
-
200 mlm da.
Qo’l iplama chokini bajarish usullari.
Yuqoridagi qo’l choklari kartonda, charmda yoki poyafzalda tikib
ko’rsatila
di.
II.
Berilgan namunadagi taxta yoki kartonga bichilgan taglikga kosibchilik
mixini standart bo’yicha oraliqni bir xil qilib qoqib chiqish.
4
6
III.
Poyafzal ipini tog’ri bog’lash.
Bu vazifa individual yordamga muxtoj o’quvchilar uchun istalgan
ko’rinishda poyafz
al ipini bog’lab korsatish .
Билет № 1
1.
Ручные инструменты для ремонта обуви. Их назначение и применение.
2.
Виды стелек и материалы для их изготовления.
Билет № 2
1.
Виды кожи или кожзама для верха обуви. Их назначение, свойства.
2.
Рассказать о последователь
ности наклеивания подметки на обувь.
Билет № 3
1.
Рассказать о назначении и применении различной обуви по сезону.
2.
Рассказать о последовательности соединения низа обуви с верхом
рантово
-
клеевым способом крепления.
Билет № 4
1.
Мелкий ремонт обуви: виды работ, инс
трументы.
2.
Назвать основные и вспомогательные материалы для пошива
комнатных туфель(тапочек), их свойства.
Билет №
5
1.
Назвать виды клея для обуви, их свойства.
2.
Рассказать о последовательности пошива детской обуви
-
пинеток.
Билет № 6
1.
Детали и модели низа обу
ви. Изменение формы деталей в зависимости
от фасона.
2.
Материалы для ремонта подметочной части обуви рантово
-
клеевым и
деревянно
-
шпилечным методами.
Билет № 7
1.
Виды ручных швов, их назначение и применение. Характеристика
образцов швов.
2.
Сапожная лапа. Цельная
и составная сапожная лапа. Её назначение и
применение.
47
Билет № 8
1.
Рассказать о последовательности соединения верха обуви с низом
клеевым методом крепления.
2.
Виды и назначение шильев, применяемых в обувном деле. Правила
техники безопасности при работе с ними
.
Билет № 9
1.
Каблук. Его назначение и разновидности. Материалы, применяемые
для ремонта каблука.
2.
Рассказать о последовательности соединения низа обуви с верхом
сандальным способом.
Билет № 10
1.
Дать характеристику вспомогательным материалам, применяемым в
обу
вном деле.
2.
Рассказать, как и из чего изготавливается дратва.
Билет № 11
1.
Инструменты и приспособления для ремонта резиновой обуви. Уход за
резиновой обувью.
2.
Машины и станки, используемые для ремонта обуви. Правила техники
безопасности при работе на них.
Бил
ет № 12
1.
Рассказать о назначении кожаных и резиновых рубцов, набоек,
подметок.
2.
Сапожный молоток. Его назначение и составные части.
Билет № 13
1.
Дать характеристику изделия по образцу и техническому рисунку.
2.
Правила поведения и техника безопасности в обувной м
астерской.
Электробезопасность.
Билет № 14
1.
Подметки, их разновидности по материалам. Виды крепления
подметок.
2.
Сапожные гвозди. Стандартное расстояние между гвоздями. Правила
техники безопасности при забивке гвоздей.
Билет № 15
1.
Средний ремонт обуви: виды ра
бот, последовательность, инструменты.
2.
Методы крепления деталей низа (косячков, рубчиков, набоек).
48
ПРАКТИЧЕСКАЯ РАБОТА
Выбирается один из видов работ (на выбор) в зависимости
от уровня подготовки учащихся.
I.
Выполнить ручной челночный шов длиной 150
-
200мм.
Шов выполняется на образце или на обуви,
требующей данного ремонта.
II.
Забить сапожные гвозди по контуру, соблюдая стандартное
расстояние между ними и от края.
Работу можно выполнить на деревянном бруске с подготовленным
заранее рисунком в виде с
тилизованной подошвы.
III.
Выполнить шнуровку.
Выполняется один из видов шнуровки на образце или на обуви.
Задание даётся для более слабых учащихся. Можно дать рисунки с видами
шнуровок.
49
Qandolatchilik
1
-
Bilet
1.
Shirin
pishiriq mahsulotlari uchun foydalanaladigan asosiy hom ashyolar
2.
Pechenye turlari.
2
-
Bilet
1.
Oshirma hamirni tayyorlash tartibi
2.
Piroglar uchun qanday nachinkalar ishlatilasdi
3
-
Bilet
1.
Qanday non turlarini bilasiz?
2.
Bog`irsoq pishirig`I uchun kerak bo`ladigan masaliqlar.
4
-
Bilet
1.
Pirog turlari
2.
Qush tili hamirini tayyorlash tartibi
5
-
Bile
t
1.
Kukunali (pesochniy) pechenyeni tayyorlash tartibi
2.
Razrihlitel (qabartma) nima uchun ishlati
ladi
6
-
Bilet
1.
Qat
-
qat varaqi hamirini tayyorlash tartibi
2.
Hamirturishsiz hamirdan qanday shirin pishiriqlar tayyorlanadi
7
-
Bilet
1.
Qanday milliy qandolat mahsulotlarini bilasiz
2.
Cheburek hamirini tayyorlash tartibi
8
-
Bilet
1.
Biskvit hamirini tayyorlash uchun
ishlatiladigan asosiy masaliqlar
2.
Bulochkala tayyorlashda ishlatiladigan un navlari
9
-
Bilet
1.
Bulochka hamirini tayyorlash tartibi
2.
Qandolatchilikda nima uchun vanilindan foydalaniladi
10
-
1.
Ponchiklar hamirini
tayyorlashda foydalaniladigan masaliqlar va h
amir
tayyorlash tartibi
2.
Shirin pishiriqlar tayyorlashda drojjini o`rni
11
-
1.
Kukunli (pesochniy) hamir tayyorlash tartibi
2.
Rogalik pechenyesini tayyorlash tartibi
12
-
1.
Pirojniy pishirig`I turlari
2.
Bulochka tayyorlashda ishlatiladigan masaliqlar
13
-
1.
Qanday djem turlarini bilasiz
2.
Qandolatchilik shirinliklarini tayyorlashda choy sodasini o`rni
14
-
1.
Dekorativ ko`rinishidagi pechenyelar haqida tushuncha bering
2.
Qandolatchilikda nima uchun krahmaldan foydaliniladi
50
15
-
1.
“Yang`oqcha”
pechenyesini tayyorlash tartibi
2.
Qandolatchilik kremlari turlari
Imtihon amaliy vazifasi variantlari:
1.
Tayyor hamirdan “Rogalik” pechenyesini tayyorlash
2.
Tayyor hamirdan “Dekorativ” ko`rinishidagi pechenyesini tayyorlash
3.
Tayyor hamirdan qoliplar
yordamida turlicha
pechenyelar shaklini
tayyorlash
4.
Tayyor hamirdan turlicha ko`rinishdagi bulochkalarni tayyorlash
Билет 1
1.
Основные продукты, используемые для приготовления сладко
й
выпечки
2.
Разновидности печенья.
Билет 2
1.
Способ приготовления
дрожжевого теста
2.
Разновидности начинок для пирогов.
Билет 3
1.
Разновидности хлебобулочной выпечки
2.
Необходимые продукты для приготовления национальной выпечки
«бугирсак»
Билет 4
1.
Разновидности пирогов
2.
Способ приготовления теста национальной выпечки «Куш тил
и»
Билет 5
1.
Последовательность приготовления теста для песочного печенья
2.
Для чего используют разрыхлитель при выпечке
Билет 6
1.
Последовательность приготовления теста для выпечки национальной
«вараки»
2.
Разновидности выпечки из бездрожжевого теста
Билет 7
1.
Разновидности национальной кондитерской продукции
2.
Последовательность приготовления теста для чебуреков
Билет 8
1.
Перечень продукции для приготовления бисквитов
2.
Разновидности муки для приготовления булочек
Билет 9
1.
Последовательность приготовления теста для
булочек
2.
Для чего используют ванилин при приготовлении кондитерских
изделий
Билет 10
1.
Перечень продукции и способ приговления теста для пончиков
51
2.
Способы использования дрожжи при приготовлении теста
Билет 11
1. Перечень продукции для приготовления песочного
теста
2. Последовательность приготовления печенья «рогалики»
Билет 12
1.
Разновидности пирожной выпечки
2.
Последовательность приготовления теста для булочной продукции
Билет 13
1.
Разновидности используемых джемов при приготовлении различного
вида выпечки
2.
Использование чайной соды при приготовлении выпечки
Билет 14
1.
Какие декоративного вида печенья знаете
2.
Для чего используют крахмал при приготовлении кондитерской
продукции
Билет 15
1.
Последовательность приготовления печенья «Орешки»
2.
Разновидности кремов испо
льзуемых для выпечки кондитерской
продукции
Варианты практических заданий при сдаче экзамена
:
1.
Приготовление печенья «Рогалики» из готового теста
2.
Приготовление декоративного вида печенья из готового теста
3.
Изготовление из готового
теста различного вида печенья при помощи
различных формочек
4.
Изготовление различного вида булочек
из
готового теста